فوکوس خودکار

تا زمانی که از یک دوربین کلاسیک با قابلیت فوکوس دستی استفاده نکنید هرگز نمی توانید اهمیت فوکوس خودکار و لذت عکاسی با آن در دنیای مدرن و دوربین‌های جدیدتر را درک نمایید.

فوکوس خودکار یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دنیای هنر و عکاسی می باشد که امکان عکس برداری سریع از ایده‌های مختلف را فراهم نموده است بی‌آنکه ملزم باشید دقایقی را به تنظیم لنز دوربین و اطمینان از ثبت جزییات بپردازید.

حتی ممکن است در این حین، سوژه عکاسی از حالت مورد نظر نیز خارج گردد و رویای شما برای ثبت یک عکس فوق‌العاده از بین برود. در این مقاله به بررسی این مقوله مهم (فوکوس خودکار) در هنر عکاسی خواهیم پرداخت.

قابلیت فوکوس خودکار چیست؟

فوکوس خودکار (Autofocus) (مخفف آن: AF) نوعی قابلیت سیستماتیک است که به ‌طور خودکار، لنز دوربین را برای ایجاد تصویری دقیق با جزییات آن بر روی گیرنده تصویر تنظیم کرده و به دو دسته فعال و غیرفعال تقسیم می شوند.

این قابلیت در بیشتر دوربین‌های عکاسی با استفاده از کنتراست و روشنایی موجود در ایده و در برخی دوربین‌ها نیز با استفاده از فروسرخ عمل می کند. فوکوس خودکار در اغلب دوربین‌ها با دکمه ‌ای که بر روی لنز تعبیه شده است و در بعضی دیگر از دوربین‌ها با استفاده از دکمه ای که روی بدنه تعبیه شده، قابل خاموش کردن و روشن شدن می باشد.

فوکوس خودکار لیزری چیست؟

اصطلاح رسمی این تکنولوژی Laser AF است و در کنار دوربین قرار دارد. مکانیزم عملکرد آن نیز بدین صورت است که به وسیله‌ی نور مادون قرمز کار می کند و به همین علت به فوکوس لیزری شهرت دارد.

طرز کار آن به این صورت است که ابتدا ماژول Laser AF از طریق لنز collimating به کار رفته در آن، پالس‌های لیزری مادون قرمز را با شدت اندکی از میزان نور ساطع کرده و در اثر برخورد با سنسورهای مادون قرمز تجزیه می شوند. این پرتوها به سوژه مورد نظر ارسال شده و سپس دوباره به سنسور مادون قرمز باز می گردند.

در زمان عکس گرفتن این پرتوها مدام در حال رفت و برگشت هستند تا عمق سوژه و زوایای قرارگیری آن را به طور دقیق اندازه گیری نمایند.

پس از اینکه ISP تمام ابعاد و اندازه های انجام شده توسط پرتوهای لیزری را دریافت نمود و مشخص گردید که جسم در چه فاصله ای از لنز دوربین عکاسی قرار دارد روی سوژه مورد نظر فوکوس می کند یا اصطلاحاً قفل می شود و سپس عکس را با تمام جزییات ثبت می کند. لازم است بدانید که همه اقدامات فوق در کسری از ثانیه صورت می‌گیرند.

انواع فوکوس خودکار

همان‌طور که در مطالب قبل هم بیان کردیم فوکوس خودکار به دو نوع تقسیم می شود؛ فوکوس فعال و غیر فعال. در روش فعال، دوربین جهت فوکوس کردن، یک پرتو مادون قرمز از لیزر را به سمت جلو به سمت سوژه عکاسی ارسال می‌کند و انعکاس آن از طریق لنز دریافت می گردد.

بعد از انجام این کار رایانه داخلی دوربین با احتساب زمان تأخیر رفت و برگشت اشعه مادون قرمز و سرعت آن فاصله دوربین تا جسم را محاسبه و لنز را در حالت فوکوس قرار می دهد. به این حالت فوکوس خودکار فعال می گویند.

در فوکوس غیر فعال، هیچ اشعه‌ای از دوربین عکاسی خارج نمی گردد بلکه فوکوس از طریق بررسی و تحلیل تصویر یا ایده مورد نظر حاصل می‌ شود و یکی از متداول ترین روش های استفاده از این روش، بررسی میزان کنتراست ایده است.

در فوکوس خودکار غیرفعال دوربین شما لنز را آن قدر حرکت می‌دهد تا در نقطه‌ای که قرار است در آن جا فوکوس صورت گیرد، بیشترین کنتراست به دست آید.

روش غیر فعال دیگر در فوکوس خودکار، تشخیص فاز (Phase Detection) نام دارد که در بعضی دوربین‌های حرفه‌ای به کار گرفته شده است. در این روش دوربین نور دریافتی از سوژه را به دو بخش تقسیم می کند و تصاویر حاصل از آن‌ها را با یکدیگر مقایسه نماید.

فوکوس خودکار مبتنی بر تشخیص فاز

سیستم فوکوس خودکار مبتنی بر تشخیص فاز (مخفف: PDAF) مانند تمام فناوری‌های پیشرفته ای که در دوربین‌های با کیفیت و امروزی مشاهده می شود ریشه در دوربین‌های DSLR دارد. این دوربین‌ها از آینه‌های داخلی برای بازتاب پرتوهای نوری که در سنسور اصلی موجود هستند در یک سنسور تشخیص فاز اختصاصی استفاده می‌کنند.

ساده‌ترین راه برای درک فوکوس خودکار مبتنی بر فاز این است که در ابتدا به عبور نور از لنز دوربین در لبه‌های دور قاب توجه کنید. زمانی که در فوکوس کامل هستید، نور حتی از نقاط لنز دوربین هم عبور می‌کند تا زمانی که در یک نقطه‌ دقیق بر روی سنسور دوربین قرار گیرد.

یک تصویر تار، نتیجه‌ این نقطه‌ فوکوس می باشد که در جلو یا پشت سنسور تصویر تنظیم می گردد. تنظیم لنز برای تغییر این نقطه که به نقطه کانونی در عکس برداری معروف است دقیقاً چگونگی عملکرد فوکوس در یک دوربین را نشان می دهد.

دوربین‌های DSLR ای که از سیستم فوکوس خودکار مبتنی بر تشخیص فاز استفاده می‌کنند دارای دو سنسور اختصاصی PDAF برای ثبت تصاویر جداگانه هستند و علت این هم بر می گردد به نیاز عکاسان برای مقایسه تصاویر ثبت شده توسط هر سنسور! نکته نهایی این است که سنسورهای دوگانه باید با استفاده از فاز اختصاصی تشخیص دیودهای نوری روی سنسور تصویر اصلی ایجاد گردند.

این فوتودیودها یا دیودهای حساس به نور، از نظر جسمی و مادی یک تصویر کاملاً مات می باشند به نحوی که فقط از یک طرف لنز دوربین نور به آن‌ها می‌ رسد. پیکسل‌های سمت چپ و راست بر روی یک سنسور تصویر واحد، دو تصویر را به ما می‌دهد که می‌توان فوکوس آن‌ها را با یکدیگر مقایسه نمود.

اختلاف فاز بین دو تصویر ثبت شده برای تعیین نقطه‌ فوکوس محاسبه می گردد.

آموزش فوکوس خودکار در دوربین نیکون

شما می توانید با استفاده از گزینه AF fine‐tune در منو تنظیمات دوربین نیکون، حالت اتوفوکوس لنز و دوربین خود را به صورت مطلوب تنظیم نمایید. برای این کار مراحل ذیل را به دقت دنبال نمایید:

• لنز و دوربین عکاسی را در وضعیت آماده قرار دهید.
• ایده عکاسی را در فاصله ای قرار دهید که در حالت عادی تمام کادر دوربین در وضعیت پرتره را پر نماید.
• ایده عکاسی باید در وضعیت عمود بر محور افقی قرار بگیرد.
• از حالت اتوفوکوس تک نقطه ای استفاده نمایی و نقطه فوکوس را در مرکز کادر صفحه قرار دهید.
• در دوربین‌های نیکون تنظیم دقیق در حالت Phase – detection (اتوفوکوس با استفاده از ویزور) امکان پذیر است.
• اکنون گزینه AF fine tune را انتخاب کنید و دکمه on را فشار دهید.
• برای تنظیم دقیق اتوفوکوس لنز فعلی، گزینه Saved Value را انتخاب کنید.
• یکی از مقدار های مثبت یا منفی را برای دور شدن یا نزدیک شدن به نقطه کانونی انتخاب کنید.
• تا زمان دستیابی به نتیجه دلخواه، این روند را تکرار نمایید و قبل از هر بار شات گرفتن فاصله فوکوس را بیشتر از مرحله قبل تغییر دهید.

آموزش فوکوس خودکار در دوربین کانن

سیستم فوکوس خودکار در اغلب دوربین‌ها دارای نکاتی شبیه به یکدیگر است بنابراین شما باید برای حفظ حالت فوکوس خودکار در دوربین کانن به همان نکاتی هم که در دوربین نیکون اشاره گردید توجه نمایید.

برای تنظیم فوکوس دوربین canon به صورت اتوماتیک یا همان اتوفوکوس در عکاسی با دوربین کانن، باید دکمه ای که برای این منظور تعبیه شده است را فشار دهید. محل قرارگیری این دکمه در مدل‌های مختلف دوربین کانن متفاوت است.

همانند دوربین نیکون شما باید پس از فشار دادن دکمه، با استفاده از دکمه ۴ جهته، نقطه فوکوس را در کادر مورد نظرتان جابجا کنید.

اگر ایده عکاسی ثابت است، حالت One Shot را انتخاب نمایید. با انجام این کار فوکوس را قفل کرده و تا زمان فشردن کامل دکمه شاتر یا همان عملیات عکس برداری آن قسمت را در فوکوس نگه می دارند اما اگر سوژه مورد نظر متحرک است و حالت ثابت و ایستا ندارد حالت AI Servo را انتخاب نمایید.

به این ترتیب تا وقتی که دکمه شاتر را در حالت نیم فشرده نگه داشته‌اید، عمل فوکوس در هر لحظه تکرار می شود و عکس های متوالی نیز ثبت و ذخیره می شوند.

نقاط فوکوس خودکار

دوربین‌ها قابلیت های مختلفی دارند به همین علت امروزه علاوه بر قابلیت فوکوس تک نقطه ای، شاهد افزایش دوربین‌هایی هستیم که دارای نقاط فوکوس چند نقطه ای هستند. البته نقاط فوکوس بسیار فراتر از این هاست که در ادامه معرفی می شوند.

فوکوس خودکار تک نقطه‌ای یا Single Point:

دوربین‌هایی با قابلیت فوکوس تک نقطه ای می‌توانند تنها از یک نقطه استفاده کنند این نقطه نیز توسط خود عکاس انتخاب می‌شود؛ عکاس ممکن است نقطه میانی را انتخاب کند یا غیر آن! مهم این است که هدف او از عکاسی چیست؟

فوکوس خودکار چند نقطه‌ای یا Group Point:

این روش تفاوت چندانی با فوکوس تک نقطه‌ای ندارد به این صورت که دوربین به جای یک نقطه از چند نقطه نزدیک به هم بهره می برد و میانگین آن‌ها را می‌گیرد. این روش برای عکاسی از سوژه‌های متحرک مناسب است و می توانید مطمئن شوید که سوژه از کادر شما بیرون نمی رود.

نقطه فوکوس خودکار Dynamic:

در این روش دوربین یک نقطه فوکوس را روی سوژه قفل می‌کند و سپس بررسی می‌کند که آیا سوژه متحرک است یا خیر. در این روش دوربین از همان یک نقطه ‌ای که روی سوژه است استفاده می‌کند، اما نقاط کناری را نیز آماده به کار نگاه می ‌دارد تا به محض متحرک شدن سوژه نقاط جدید فعال شوند.

فوکوس‌های Automatic یا فوکوس با تشخیص دوربین:

دوربین‌ها برای فوکوس به این روش از هوش مصنوعی استفاده می کنند. به عنوان مثال تشخیص لبخند و تشخیص پلک زدگی از جمله همین انواع فوکوس اتوماتیک هستند.

جمع بندی

همانطور که مشاهده می کنید نقاط فوکوس و نحوه تنظیم فوکوس خودکار برای عکس برداری از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. بهتر است این گونه بگوییم که اگر یک عکس بدون نقطه فوکوس هیچ ارزشی در دنیای هنر و عکاسی ندارد.

امروزه دوربین‌های پیشرفته ای ساخته شده اند که عملیات فوکوس را تسهیل کرده‌اند و به سیستم فوکوس خودکار یا همان اتوفوکس در عکاسی شهرت یافته‌اند. تنظیم حالت فوکوس خودکار در همه دوربین‌هایی که دارای این قابلیت هستند از اهمیت زیادی برخوردار است و بدون توجه به این مسائل قطعاً نمی توانید به یک عکاس حرفه ای تبدیل شوید.

علاقمندان به هنر عکاسی میتوانند بدون داشتن هیچ پیش زمینه ای در کلاس عکاسی در آموزشگاه هنرآموزی ثبت نام کنند و تمام نکات مربوط به حرفه عکاسی را آموزش ببینند.